Jak uzyskać wcześniejszą emeryturę w 2023 roku?

Wcześniejsza emerytura - kto może skorzystać?

Przejście na wcześniejszą emeryturę to marzenie wielu osób, które chciałyby zakończyć aktywność zawodową przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, który w Polsce wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Jednakże nie każdy ma taką możliwość, a przepisy dotyczące wcześniejszych emerytur są dość restrykcyjne i zmieniają się na przestrzeni lat.

W 2023 roku istnieje kilka ścieżek umożliwiających przejście na wcześniejszą emeryturę. Przyjrzyjmy się najważniejszym z nich.

Emerytura pomostowa

Emerytura pomostowa to świadczenie, które jest przyznawane osobom wykonującym prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Aby skorzystać z emerytury pomostowej, należy spełnić łącznie następujące warunki:

• Urodzić się po 31 grudnia 1948 roku;
• Osiągnąć wiek co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
• Posiadać okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn;
• Wykonywać przed 1 stycznia 1999 roku prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
• Wykonywać po 31 grudnia 2008 roku prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione w ustawie o emeryturach pomostowych.

Lista zawodów uprawniających do emerytury pomostowej jest ściśle określona i obejmuje m.in. górników, hutników, pracowników transportu, energetyki, czy też osoby pracujące w warunkach gorącego lub zimnego mikroklimatu.

Emerytura dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku

Osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 roku mogą przejść na wcześniejszą emeryturę na zasadach określonych w starym systemie emerytalnym. Dotyczy to kobiet, które ukończyły 55 lat i posiadają co najmniej 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, oraz mężczyzn, którzy ukończyli 60 lat i posiadają co najmniej 35 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Jednakże należy pamiętać, że w 2023 roku osoby urodzone przed 1949 rokiem mają już co najmniej 74 lata, więc ta grupa potencjalnych beneficjentów wcześniejszej emerytury jest bardzo ograniczona.

Emerytura dla nauczycieli

Nauczyciele mogą skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę na podstawie art. 88 Karty Nauczyciela. Warunki, które należy spełnić to:

• Rozwiązanie stosunku pracy;
• Osiągnięcie 30-letniego okresu składkowego, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze;
• Złożenie wniosku o emeryturę do 31 grudnia 2020 roku (uwaga: termin już minął, ale warto sprawdzić, czy nie został wydłużony w najnowszych przepisach).

Emerytura dla osób urodzonych w latach 1949-1968

Osoby urodzone w latach 1949-1968 mogą skorzystać z wcześniejszej emerytury, jeśli spełniają określone warunki, które różnią się w zależności od płci i roku urodzenia. Generalnie chodzi o osiągnięcie odpowiedniego wieku (55-59 lat dla kobiet, 60-64 lata dla mężczyzn) oraz posiadanie odpowiedniego stażu pracy (20-30 lat dla kobiet, 25-35 lat dla mężczyzn).

Należy jednak pamiętać, że możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę dla tej grupy wiekowej jest stopniowo wygaszana, a warunki zaostrzane.

Emerytura częściowa

Emerytura częściowa to świadczenie, które przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 roku, a przed 1 stycznia 1969 roku, które nie osiągnęły powszechnego wieku emerytalnego, ale spełniają inne wymagane warunki.

Aby otrzymać emeryturę częściową, należy:

• Osiągnąć wiek co najmniej 62 lata (mężczyźni) lub 57 lat (kobiety);
• Posiadać okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 35 lat (mężczyźni) lub 30 lat (kobiety);
• Nie być członkiem OFE lub złożyć wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Emerytura częściowa wynosi 50% kwoty emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługującej w momencie osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.

Jakie dokumenty należy złożyć, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę?

Aby ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, należy złożyć wniosek w oddziale ZUS właściwym dla miejsca zamieszkania. Do wniosku należy dołączyć:

• Dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe (np. świadectwa pracy);
• Dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia (np. zaświadczenia o zarobkach);
• Dokumenty potwierdzające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (jeśli dotyczy);
• Inne dokumenty wymagane w zależności od rodzaju wcześniejszej emerytury.

Jak obliczyć wysokość wcześniejszej emerytury?

Wysokość wcześniejszej emerytury zależy od kilku czynników, w tym od długości okresów składkowych i nieskładkowych, wysokości odprowadzanych składek oraz od momentu przejścia na emeryturę.

Generalnie, im wcześniej przejdziemy na emeryturę, tym niższe będzie nasze świadczenie, ponieważ:

• Krócej odprowadzamy składki;
• Zgromadzony kapitał jest dzielony przez dłuższy okres pobierania świadczenia.

Warto więc dokładnie przeanalizować swoją sytuację i zastanowić się, czy wcześniejsza emerytura jest opłacalna w indywidualnym przypadku.

Zalety i wady wcześniejszej emerytury

Jak każde rozwiązanie, wcześniejsza emerytura ma swoje zalety i wady. Do zalet można zaliczyć:

• Możliwość zakończenia aktywności zawodowej przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego;
• Więcej czasu na realizację swoich pasji, zainteresowań czy też opiekę nad wnukami;
• Możliwość uniknięcia pracy w wieku, kiedy zdrowie może już nie pozwalać na pełne zaangażowanie.

Z drugiej strony, wady wcześniejszej emerytury to:

• Niższe świadczenie emerytalne przez cały okres pobierania emerytury;
• Ograniczenia w możliwości dorabiania bez zmniejszenia świadczenia;
• Ryzyko problemów finansowych w przyszłości, zwłaszcza w przypadku długiego życia.

Podsumowanie

Decyzja o przejściu na wcześniejszą emeryturę powinna być dobrze przemyślana i poprzedzona dokładną analizą swojej sytuacji finansowej, zdrowotnej i zawodowej. Warto również skonsultować się z doradcą emerytalnym, który pomoże ocenić, czy w indywidualnym przypadku wcześniejsza emerytura jest opłacalna.

Pamiętajmy, że przepisy emerytalne są skomplikowane i często się zmieniają, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zasięgnięcie profesjonalnej porady. W EmeryturaPro oferujemy kompleksowe doradztwo emerytalne, w tym analizę możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę oraz kalkulację wysokości świadczenia.